Zważywszy, że środowisko anarchistyczne wiedzie swe korzenie od Williama Godwina, nasze, jak się wydaje, prowadzą do Williama Blake’a (1757 – 1827), poety i artysty, a zarazem bliskiego przyjaciela Godwina. Podczas gdy Godwin interesował się wolnościowymi zmianami na polu ekonomii i społeczeństwa, Blake uprzytamniał sobie, że cała technologiczno – przemysłowa cywilizacja może doprowadzić tylko do destrukcji.
Blake i Godwin byli częścią niewielkiego koła intelektualistów, pozostającego pod ogromnym wpływem Rewolucji Francuskiej i amerykańskiej. Blake czuł się zawiedziony rezultatami i autorytarnymi wątkami obu tych rewolucji, stały się mu one przyczynkiem do sformowania własnej krytyki i dążeń. Na jego wizje anarchistycznego świata silnie oddziaływał „Raj utracony” Johna Miltona (Blake należał do sekty przypominającej Bractwo Wolnego Ducha i Adamitów: mógł odrzucić zarówno wszystkie prawa stworzone przez człowieka i rząd, jak i zinstytucjonalizowaną religię i kulturę). Jego rewolucyjne wyobrażenia rozdęły Godwinowski libertariański anarchizm czy krytykę patriarchatu Mary Wollstonecraft (warto przypomnieć, że Godwin i Wollstonecraft to rodzice Mary Shelley, autorki anty-technologicznej powieści „Frankenstein” , która uciekła z kochankiem Percy Shelleyem).
Blake przeistoczył wolnościowy anarchizm w pełną krytykę cywilizowanej mentalności i konkretnej rzeczywistości. Przywołując krótką biografię autorstwa Petera Marshalla („William Blake: Visionary Anarchist, London: Freedom, 1994): „Odrzucił on racjonalizm Newtona, empiryzm Bacona, sensualizm Locke’a, które pokazywały zewnętrzny świat jako rządzony uniwersalnymi prawami. Dla nich świat był skończoną ilością, możliwą do zważenia, zmierzenia i klasyfikacji. Blake żywił przekonanie, że ich mechanicystyczna filozofia, która zdominowała zresztą światopogląd tamtych czasów, zawierała w sobie kardynalny błąd separacji postrzegającego umysłu od percypowanych obiektów, obserwatora od tego, co obserwowane.”
Antologie poezji i prozy Blake’a są szeroko dostępne i szczególnie polecane zarówno ze względu na kunszt, który pozwala w inny sposób odkryć jego anarchistyczne wizje, jak i marzenie o powrocie do “raju utraconego”.
Tekst pochodzi z pisma „Inny Świat”, nr 22, 2005.
anarchoprymitywizm.pl 